Retentieplaat
Van oudsher worden uitneembare retentieapparaten toegepast. Een retentieapparaat wordt individueel op maat gemaakt in het orthodontische laboratorium. Zij werken prima, mits consequent gedragen (minimaal elke nacht). Daar zit ook het zwakke punt; zodra de beugel wordt uitgelaten kunnen weer standsveranderingen optreden. Het voordeel is dat niet alleen de tanden maar ook de kiezen worden vastgehouden. Uit de praktijk blijkt dat helaas niet iedereen het dragen goed volhoudt.
Retentiespalken
Retentiespalken bestaan uit een dunne draad die achter de bovenlanden wordt geplakt met composiet. De spalk wordt op maat gemaakt in het orthodontische laboratorium en kan in principe altijd blijven zitten. Je ziet er niets van en hij zit nauwelijks in de weg. Een spalk houdt de voortanden recht maar geeft geen bescherming voor de kiezen.
Toch heeft een spalk ook aandacht nodig. Zodra de spalk loskomt kunnen veranderingen optreden. Dit geldt ook als de spalk wordt beschadigd: dan ontstaat er spanning in de draad waardoor hij actief wordt en ongewenste standsveranderingen veroorzaakt. Met name bijten op de spalk, nagelbijten, en tongpiercings zijn bekende oorzaken. Een herbehandeling is dan soms nodig.
Een retentiespalk vereist extra aandacht bij het poetsen. Bij patiënten met een slechte mondhygiëne is een spalk daarom niet geschikt.
Een retentiespalk is een goede methode om de tanden recht te houden, op voorwaarde dat de mondhygiëne goed is en de wijze van bijten een goede plaatsing toelaat en de patiënt er voorzichtig mee omgaat. Verder dient de spalk elk jaar gecontroleerd te worden op eventuele bijwerkingen, dit kan ook termijn ook bij de tandarts tijdens de gebitscontrole. Als de tandarts iets afwijkends ziet zal hij de patiënt terugsturen naar de orthodontist.
Uit wetenschappelijk onderzoek komt weinig verschil tot uiting tussen beide methodes. Internationaal zijn er grote verschillen in de wijze hoe hiermee wordt omgegaan. In Nederland worden relatief veel spalken geplaatst.
In onze praktijk proberen we problemen zoveel mogelijk te vermijden en kiezen daarom bij voorkeur voor een spalk achter het onder- en bovengebit in combinatie met een losse bovenbeugel voor de nacht. Het merendeel van de orthodontisten in Nederland hanteert deze aanpak. Soms kan het beter anders en overleggen wij dit met de patiënt.
Dingen om op te letten
- niet nagelbijten, kauwen op pen o.i.d. geen tongpiercing, afbijten harde dingen vermijden
- goed schoonhouden, bij voorkeur met een elektrische tandenborstel en tandenstokers
- indien de spalk los raakt: direct de praktijk bellen voor reparatie
- vraag je tandarts tijdens de periodieke controle of de spalk nog goed zit